انواع بارنامه حمل کالا در کشور
با گسترش تجارت و لزوم ارسال و جابجایی کالا، روش های مختلفی برای نقل و انتقال انواع بار استفاده می شود. صاحبان کالا با در نظر گرفتن فاکتورهای متعددی مانند ماهیت کالا، میزان ارزشمندی کالا، هزینه حمل بار، زمان دریافت بار در مقصد و… روش ارسال آن را انتخاب می کنند. برخی شرایط در تمامی روش های جابجایی بار یکسان است و یکی از مهمترین آن صدور بارنامه است. امروزه انواع بارنامه حمل کالا در کشور با توجه به وسیله ای که برای جابجایی انتخاب شده، صادر می گردد. در ادامه این مطلب پیش از معرفی انواع بارنامه ابتدا به تعریفی از آن می پردازیم.
انواع بارنامه حمل بار
بارنامه چیست؟
بارنامه (BL–Bill of lading) به سندی اطلاق می شود که صاحبان کالا با امضای آن به متصدی حمل و نقل برای جابجایی بار خود اختیار می دهند. در این سند صاحب بار و متصدی حمل و نقل بر سر مواردی مانند مبدأ، مقصد، وسیله حمل و کرایه حمل توافق کرده و آن را تأیید و امضا می کنند. بارنامه سندی بسیار مهم و معتبر است؛ چرا که به عنوان رسید در اختیار صاحب کالا قرار می گیرد و نسخه حمل کننده نیز مدرکی دال بر مالکیت آن در زمان حمل بار است. تاریخ شناسان معتقدند اولین بارنامه ها در زمان روم باستان و همزمان با استفاده از کشتی ها برای جابجایی بار صادر شده اند!
بارنامه یا راهنامه
پیش از معرفی انواع بارنامه، اشاره به نکته مهمی در این مبحث خالی از لطف نیست. اگر سندی که برای حمل بار میان طرفین صادر می گردد قابل انتقال باشد به آن بارنامه اطلاق می شود و در غیر این صورت راهنامه است. اسنادی که برای حمل هوایی، ریلی و کامیون بر اساس قوانین CMR صادر می شوند راهنامه هستند. البته اصطلاحاً به تمامی این اسناد بارنامه اطلاق می گردد ولی ماهیتاً با هم تفاوت دارند.
انواع بارنامه حمل کالا
همانطور که گفته شد صاحبان کالا برای جابجایی بار و بر اساس ویژگی های آن روش حمل را انتخاب می کنند. اهمیت انتخاب درست این روش ها بسیار زیاد است، تا آنجا که سازمان ملل در سال 2001 توصیه نامه ای در این خصوص صادر کرده است. بر این اساس انواع بارنامه حمل بار را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- بارنامه حمل با کامیون (Truck Way Bill)
- بارنامه حمل از طریق کشتی ( (Ocean/ Marine Bill of lading
- بارنامه حمل با قطار (Rail Way bill)
- بارنامه حمل به وسیله هواپیما (Air Waybill)
- بارنامه حمل سراسری (Trough Bill of lading)
- بارنامه حمل مرکب (Multimodal Transport Bill of lading)
- بارنامه ارسال پستی
بارنامه حمل با کامیون
بارنامه حمل بار به وسیله کامیون نوعی سند دولتی محسوب می شود که در چندین نسخه در اختیار کسانی که در فرایند حمل بار شرکت دارند قرار می گیرد. از جمله می توان به فرستنده بار، شرکت متولی حمل و نقل، راننده و… اشاره کرد. در این سند اطلاعات مهمی درج می شود؛ مانند: شماره بارنامه، مشخصات دقیق فرستنده و گیرنده، اطلاعات مالی، مشخصات کالا، مشخصات خودرویی که حمل بار را بر عهده دارد و… . اگر از این روش جابجایی برای انتقال کالا به خارج از کشور استفاده شود، باید شماره ترانزیت کامیون نیز درج شده و بارنامه بر اساس کنوانسیون بین المللی حمل و نقل یا همان CMR تنظیم گردد.
حمل بار با کامیون
بارنامه حمل با کشتی
بارنامه حمل با کشتی، سندی میان صاحبان کالا و شرکت کشتیرانی متصدی حمل بار می باشد. بر اساس این سند که به امضای فرمانده کشتی نیز می رسد، شرکت حمل و نقل ملزم به جابجایی بار به صورت کاملاً سالم به مقصد می باشد. بارنامه دریایی به دسته های زیر تقسیم بندی می گردد:
- بر اساس موقعیت جغرافیایی و مسافتی که باید طی شود
- نوع جابجایی و وسایلی که برای حمل کالا لازم است: جابجایی مستقیم(DBL) و جابجایی مرکب(CBL)
- اجاره کشتی به صورت چارتر
در بارنامه دریایی مواردی مانند بندر بارگیری کالا، بندری که بار در آن تخلیه می شود، مشخصات بار شامل وزن، حجم و نوع کالا، تاریخ حمل بار توسط کشتی و نام کشتی ذکر می گردد.
حمل بار دریایی
بارنامه حمل بار به وسیله قطار
قطار به عنوان یکی از ایمن ترین و به صرفه ترین روش های جابجایی بار همواره مورد توجه صاحبان کالا بوده است. یکی دیگر از مزایای مهم حمل بار با قطار عدم محدودیت در حجم و اندازه بار است. امکان حمل انواع کالای مجاز در هر وزن و اندازه ای به وسیله قطار وجود دارد و این جابجایی همه روزه در ایستگاه های حمل بار راه آهن انجام می گیرد. بارنامه (راهنامه) حمل به عنوان سندی میان صاحب بار و ایستگاه های متصدی دریافت بار در راه آهن امضاء می گردد. این سند غیر قابل معامله و انتقال بوده و تا پایان فرایند انتقال بار باید حفظ شود. در بارنامه حمل کالا با قطار علاوه بر مشخصات فرستنده و گیرنده، ایستگاه مبدأ و مقصد نیز باید مشخص شوند. جزئیات دیگری مانند شماره واگن، تعداد و مشخصات بسته ها و کرایه حمل بر اساس تعرفه راه آهن نیز در بارنامه قید می گردد. برای آگاهی از نحوه ارسال بار به وسیله قطار می توانید با ما تماس بگیرد.
حمل بار با قطار
بارنامه حمل با هواپیما
بارنامه هوایی نیز سندی غیر قابل معامله است که در چندین نسخه صادر می شود و 3 نسخه اصلی آن در اختیار فرستنده، گیرنده و شرکت صادر کننده بارنامه قرار می گیرد. در این بارنامه نیز مبدأ و مقصد، مشخصات کالا، نام ایرلاین، تاریخ و شماره پرواز ذکر می شود.
بارنامه هوایی
بارنامه حمل سراسری
این بارنامه برای یکی از قدیمی ترین روش های جابجایی کالا صادر می شود. برای حمل کالا به وسیله کشتی، قطار و کامیون بارنامه سراسری صادر می گردد. در این بارنامه هزینه حمل، تاریخ حمل، وسیله جابجایی بار، مشخصات کالا و مبدأ و مقصد مشخص شده است. علاوه بر این محدوده مسئولیت های صادر کننده بارنامه در ظهر آن درج شده است.
بارنامه حمل مرکب
این بارنامه زمانی صادر می گردد که برای جابجایی یک محموله از دو روش دریایی و زمینی استفاده گردد. شرکت های متصدی این روش حمل باید از مقررات بین المللی تبعیت کنند.
حمل مرکب بار
بارنامه ارسال کالا به وسیله پست
اگر برای ارسال کالا از خدمات پست استفاده شود، پس از دریافت کالا یک رسید پستی در اختیار فرستنده قرار می گیرد که بارنامه پستی می باشد. در این سند نیز نام فرستنده، گیرنده، مبدأ و مقصد ذکر شده است.
سامانه قطاربار به صورت تخصصی با بهره گیری از دانش فنی، با بیش از ۴۰ انبار توشه مجهز به امکانات تخلیه و بارگیری در شبکه ریلی کشور آماده خدمت رسانی به صاحبان کالا است. امروزه این امکان وجود دارد که برای حمل انواع بار اعم از خرده بار، بار عمده و بار سازمانی به وسیله قطار اقدام کرد. برای ثبت سفارش می توانید به وب سایت قطاربار مراجعه کرده و یا با شماره تلفن های زیر در تماس باشید:
