ماشین دودی

ماشین دودی اولین خط آهن یا همان تراموای ایران است که به دلیل خارج شدن دود از آن هنگام حرکت به این نام شناخته می شده است. تا پیش از آن مردم برای تردد از درشکه و کالسکه هایی که با اسب کشیده می شدند استفاده می کردند. همزمان با پیدایش راه آهن در دنیا، ایران نیز به فکر استفاده از این صنعت افتاد. ماشین دودی میان تهران و شهرری حرکت می کرد و مردم را برای زیارت و تفریح به شاه عبدالعظیم می رساند. در ادامه این مطلب با ما باشید تا با این وسیله جالب و تاریخچه آن بیشتر آشنا شوید.

استفاده از ماشین دودی میان تهران و شهرری

تاریخچه 

ماشین دودی در عهد ناصری و همزمان با تجددخواهی ناصرالدین شاه قاجار پا به ایران گذاشت. در سال 1865 میلادی حاجی محسن خان سرتیپ مأمور ویژه دولت ایران در کشور فرانسه، مسئول عقد قرارداد برای احداث خط آهن در ایران گردید. به این ترتیب با امضای قرارداد میان او و مهندسان فرانسوی عملیات ریل گذاری آغاز شد. در اواخر سلطنت ناصرالدین شاه، در سال 1887 لوکوموتیو و واگن های ماشین دودی وارد ایران شد و سوت این قطار به صدا درآمد. اما این تازه اول کار بود و مشکلات بسیاری بر سر راه ماشین دودی قرار داشت. در آغاز مردم تمایلی به سوار شدن نداشتند و در واقع به دلیل ناشناخته بودن از ماشین دودی هراس داشتند. افراد بسیاری برای تماشای ماشین دودی می رفتند اما کسی جرأت سوار شدن نداشت! تا اینکه ناصرالدین شاه و هیئتی متشکل از خانواده و بزرگان دربار سوار ماشین دودی شدند و به این وسیله مردم را به استفاده از آن ترغیب کردند.

سند عقد قرارداد احداث ریل ماشین دودی

ایستگاه های ماشین دودی

ماشین دودی مسیر میان تهران تا شهرری را در زمانی در حدود 30 دقیقه می پیمود. در طول این مسیر در دو ایستگاه توقف می کرد: به یکی از آن ها دروازه خراسان می گفتند که پارک کوثر فعلی است. ایستگاه دوم نیز شهرری و خیابان حضرتی کنونی می باشد. مردم به این ایستگاه ها گار (برگرفته از واژه ای در زبان فرانسه) می گفتند. جالب است بدانید که در سال 1397 شمسی هنگام بازسازی پیاده روی خیابان فدائیان اسلام بخشی هایی از ریل ماشین دودی کشف و مرمت گردید.

نکاتی جالب درباره ماشین دودی

ماشین دودی به جز لوکوموتیو چندین واگن داشت که افراد به صورت تفکیک شده مجاز به استفاده از آن بودند. یک واگن مخصوص شاه و یک واگن هم برای استفاده دولتی ها و اشراف زاده ها بود. واگن زنانه و مردانه هم به صورت مجزا مسافران را سوار می کرد. برای حمل بار نیز واگنی جدا در نظر گرفته شده بود. کرایه استفاده از ماشین دودی 3 شاهی بود و در پایان کار به 3 ریال رسیده بود. این بلیط ها دوسره و به صورت رفت و برگشت بودند.

اقبال عمومی مردم از ماشین دودی

عاقبت کار ماشین دودی

عوامل مختلفی در توقف فعالیت ماشین دودی دخیل بوده اند. برخی معتقدند رخ دادن سوانح در هنگام تردد و انعکاس خبر آن در روزنامه ها اصلی ترین دلیل این رخداد بوده است. البته مطبوعات نیز درباره دودزا بودن ماشین دودی و خطرناک بودن آن برای محیط زیست مطالب بسیاری منتشر کردند. سرانجام در زمان پهلوی اول امتیاز فعالیت ماشین دودی لغو و بساط آن برای همیشه جمع شد. ریل های آن تا حد زیادی جمع آوری و در برخی پروژه های پل سازی از آنها استفاده شد. زمین های تحت اختیار این پروژه هم برای راهسازی عمومی و موارد عمرانی دیگر استفاده شدند. در حال حاضر بخش هایی از ماشین دودی در تهران در معرض دید عموم قرار گرفته است.

آثار باقیمانده از ماشین دودی تهران

سامانه قطاربار به صورت تخصصی با بهره گیری از دانش فنی، با بیش از ۴۰ انبار توشه مجهز به امکانات تخلیه و بارگیری در شبکه ریلی کشور آماده خدمت رسانی به صاحبان کالا است. امروزه این امکان وجود دارد که برای حمل انواع بار اعم از خرده بار، بار عمده و بار سازمانی به وسیله قطار اقدام کرد. برای ثبت سفارش می توانید به وب سایت قطاربار مراجعه کرده و یا با شماره تلفن های زیر در تماس باشید:

 ۰۲۱۵۵۶۶۸۶۳۶– ۰۲۱۵۵۶۶۳۳۵۲– ۰۲۱۵۵۶۶۳۳۵۱– ۰۲۱۵۵۶۶۳۳۵۰